Aborcja farmakologiczna, zwana również aborcją medyczną pozwala przerwać ciążę we wczesnym etapie (do 24 tygodnia). Sprawdź, na czym dokładnie polega zabieg i czym różni się od alternatywy chirurgicznej.
Aborcja farmakologiczna: co to?
Usunięcia ciąży dokonać można w sposób:
- chirurgiczny (poprzez zasysanie zawartości macicy przy pomocy rurki wprowadzanej do dróg rodnych),
- farmakologiczny, zwany również medycznym (poprzez wywoływanie stanu fizjologicznego podobnego do poronienia naturalnego).
Aborcja farmakologiczna opiera się na działaniu substancji wywołujących zahamowanie ciąży i późniejsze wydalenie tkanki ciążowej z organizmu. Prawidłowy przebieg zapewnia kombinacja zestawu tabletek: mifepristonu i podawanego później mizoprostolu.
Aborcję farmakologiczną wykonać można do 24 tygodnia ciąży (Światowa Organizacja Zdrowia), przy czym procedurę wykonaną po 12 tygodniu należy według prawa zgłosić. O ile wczesna aborcja medyczna przypomina poronienie, w drugim trymestrze ciąży spodziewać można się przebiegu przypominającego poród.
Jak przebiega aborcja farmakologiczna?
Jak przystąpić do przerywania ciąży farmakoterapią? Procedura jest dwuetapowa.
Pierwsza z tabletek podawana jest doustnie, zazwyczaj pod język. Substancja czynna zawarta w preparacie blokuje progesteron, w wyniku czego podniszczeniu ulega wyściółka macicy, uniemożliwiając tym samym rozwój ciąży. Tuż po przyjęciu pierwszego środka farmakologicznego pojawiają się dreszcze i skurcze macicy, przypominające naturalne bóle miesiączkowe. Wystąpić może również biegunka.
Na 24-72 godziny po przyjęciu pierwszej tabletki zaaplikować należy dopochwowo drugi preparat: mizoprostol. Substancja czynna zawarta w pigułce wywołuje skurcze macicy prowadzące do obfitego krwawienia. Zaobserwować można wtedy sporych rozmiarów skrzepy. W większości przypadków, tkanka ciążowa ulega pełnemu wydaleniu po 4 do 5 godzin od przyjęcia drugiej tabletki. Krwawienie może utrzymywać się jednak dłużej.
Aborcja medyczna samym mizoprostolem
Do całkowitej aborcji farmakologicznej doprowadzić może również sam mizoprostol. Zabieg wykonywany jednym preparatem jest znacznie bardziej czasochłonny i nieco bardziej obciążający dla organizmu. Wiele kobiet decyduje się jednak na niego ze względu na dostępność preparatu w polskich aptekach (składnik zawierają m.in. leki na dolegliwości reumatyczne).
W celu przerwania ciąży jednym preparatem, pod językiem umieścić należy 4 tabletki mizoprostolu. Po kolejno 3 i 6 godzinach należy powtórzyć czynność. Jeśli krwawienie nie nadeszło, po następnych 3 godzinach przyjąć trzeba kolejną dawkę.
Nauce znane są również pojedyncze przypadki pełnej aborcji pierwszym elementem „zestawu poronnego”: mifepristonem. Do wydalenia zarodka wraz z całą tkanką płodową dochodzi jednak praktycznie tylko w przypadku słabych, niedawno rozpoczętych ciąż.
Skutki uboczne aborcji farmakologicznej
Przyjęcie leków wiąże się z wystąpieniem naturalnych skutków ubocznych, zwiastujących prawidłowy przebieg aborcji. Występujące wtedy skurcze czy krwawienie nie stanowią więc podstaw do niepokoju – stanowią nieodłączną część zabiegu.
Pozostałe efekty uboczne aborcji farmakologicznej to:
- zawroty głowy, nudności lub wymioty,
- biegunka,
- lekka gorączka lub dreszcze,
- krótkotrwała potliwość,
- nieregularne, przedłużające się krwawienie, przypominające skąpą miesiączkę,
- ewentualne zakażenie pochwy (występujące w przypadku braku zachowania odpowiedniej higieny zabiegu i dalszej pielęgnacji stref intymnych).
W wyjątkowych przypadkach dojść może również do pozostawienia części tkanek wewnątrz macicy. Ryzyko wystąpienia podobnej okoliczności minimalizuje przyjęcie mizoprostolu w odstępie 24-72 godzin (zwiększa je zaś aplikacja preparatu od razu).
Informację o przebiegu aborcji uzyskać można bezpośrednio na kontroli lekarskiej: USG pomoże w określeniu zawartości macicy. W przypadku pozostania części tkanki wewnątrz, niezbędne jest chirurgiczne odessanie zawartości macicy. Jeśli nie chcesz, nie musisz jednak informować lekarza o przyjęciu środków farmakologicznych przy okazji wizyty (opcją jest w końcu również naturalne poronienie).
Kiedy efekty uboczne aborcji farmakologicznej powinny niepokoić?
Do lekarza należy udać się niezwłocznie w przypadku występowania:
- silnego bólu podbrzusza, który promieniuje i nawraca pomimo zażywania leków przeciwbólowych,
- długotrwale podwyższonej temperatura ciała,
- nieprzyjemnego, gryzącego zapachu wydzieliny z pochwy,
- bardzo obfitego krwawienia, które nie ustaje pomimo upływu czasu i odbija się na jakości ogólnego stanu zdrowia pacjentki.
Jak przygotować się do aborcji farmakologicznej?
Przede wszystkim, tabletki poronne zażyć należy po potwierdzeniu ciąży. Choć rodzaje preparatów farmakologicznych o efekcie poronnym nie wpływają negatywnie na osoby, które nie są ciężarne, najzwyczajniej nie ma sensu przyjmować preparatów przed zyskaniem pewności.
Jeśli jest zbyt wcześnie i test ciążowy może ukazać fałszywy wynik, najlepiej poczekać kilka dni. Z racji, że aborcja farmakologiczna wykazuje skuteczność do 24 tygodnia ciąży, pośpiech nie jest wskazany.
Co z konsultacją ginekologiczną? Choć badanie nie jest obowiązkowe w Polsce, warto poddać mu się w sytuacji, w której kłopot sprawia precyzyjne określenie daty zapłodnienia. USG rozwieje wszelkie wątpliwości związane z długością trwania ciąży. Taka informacja zapewni Ci:
- możliwość precyzyjnego dopasowania dawki preparatów farmakologicznych,
- możliwość upewnienia się, że substancje czynne środków poronnych zadziałają prawidłowo, tzn. nie jest jeszcze zbyt późno.
Ginekolog trafnie wykluczy też ewentualność, jaką stanowi ciąża pozamaciczna. Aborcja farmakologiczna może usunąć ją wyłącznie w szczególnych sytuacjach (determinowanych m.in. przez brak czynności serca i wielkość płodu nieprzekraczająca 3-4 cm). W większości przypadków zabieg nie przynosi jednak skutku.
Pamiętaj, że nie musisz informować ginekologa o tym, czy decydujesz się na utrzymanie ciąży, czy może na aborcję. Decyzję podjąć możesz w domowym zaciszu (i w pełni samodzielnie) na podstawie zdobytych w przebiegu wizyty informacji.
Opcjonalne przygotowanie do aborcji farmakologicznej – im milej, tym lepiej!
Zabieg aborcji domowej powinno poprzedzać też przygotowanie dogodnego środowiska i „wspomagaczy”. Podstawowy środek samopomocy stanowią w tym przypadku leki przeciwbólowe, oparte na ibuprofenie, pyralginie, ketonalu czy paracetamolu. Stosować nie należy z kolei preparatów rozkurczowych – te przeciwdziałają efektom wywoływanym przez mizoprostol.
Aborcja farmakologiczna przebiegnie w bardziej komfortowej atmosferze, jeśli zaopatrzysz się również w:
- termofor,
- podpaski „na noc” (na pierwsze dni po przyjęciu drugiej tabletki) oraz cienkie podpaski lub wkładki higieniczne (na późniejszy okres),
- ciepły koc,
- lekkostrawne napoje i jedzenie – aborcji farmakologicznej towarzyszyć mogą lekkie mdłości,
- stały dostęp do łazienki.
Wydalenie tkanki ciążowej przyspiesza lekko aktywność fizyczna. W razie chęci bez obaw możesz udać się więc na spacer lub przeprowadzić sesję jogi. Jeśli jednak czujesz, że komfort zapewni Ci pozycja leżąca, nie zmuszaj się do ruchu.
Okres po aborcji – jak rozpoznać krwawienie miesiączkowe?
Z racji, że lekkie krwawienie występować może nawet do kilku tygodni po przerwaniu ciąży, kłopotliwe może być odróżnienie go od miesiączki. Różnicę stanowi przede wszystkim kolor wydzieliny: wraz z upływem czasu, intensywnie czerwona krew zmieni się w coraz bardziej brązowy, skąpy śluz. Zwiastuje on gojenie się macicy.
W przypadku wystąpienia naturalnej miesiączki, kolor nabierze z powrotem wyrazistej barwy. Znacznie zwiększy się również obfitość krwawienia. Utrzymujące się plamienie po wydaleniu zarodka z organizmu kobiety jest znacznie bardziej skąpe, możliwe do opanowania wyłącznie z pomocą cienkiej wkładki higienicznej.
Przerwanie ciąży substancjami poronnymi – przeciwwskazania
Aborcja medyczna, choć bezpieczna dla zdrowej osoby, może stanowić przeciwwskazanie w przypadku występowania:
- anemii,
- ciąży pozamacicznej,
- chorób krwotocznych,
- przewlekłej niewydolności nadnerczy lub wątroby,
- uczulenia na mifepriston lub mizoprostol.
Czynnik warunkujący przełożenie aborcji farmakologicznej w czasie stanowi również spirala wewnątrzmaciczna. Przed przystąpieniem do przerwania ciąży należy usunąć ją z organizmu.
Pomimo powielanych powszechnie mitów, przeciwwskazań do przyjęcia dawek preparatów NIE stanowi z kolei:
- cesarskie cięcie,
- karmienie piersią,
- budowa ciała,
- przyjmowanie antydepresantów,
- terapia hormonalna osób transpłciowych.
Skuteczność aborcji farmakologicznej
Aborcja farmakologiczna przeprowadzona w prawidłowy sposób, tzn. zgodnie z zaleceniami z ulotki, przynosi pożądany efekt w 98% przypadków. Skuteczność aborcji farmakologicznej jest największa w przypadku ciąży trwającej 9 tygodni lub krócej. W przypadku osób w 10 i 11 tygodniu ciąży, skuteczność zmniejsza się do ok. 87%. Całkowitą aborcję zapewnia w takiej sytuacji wprowadzenie dodatkowej dawki leku.
Aborcja farmakologiczna a antykoncepcja awaryjna – czym jest pigułka „dzień po”?
Choć aborcja farmakologiczna opiera się na działaniu tabletek, nie stanowi wcale alternatywy dla tabletki „dzień po”. Podstawowym celem pierwszego zestawu środków jest usunięcie istniejącej już ciąży z organizmu kobiety. Antykoncepcja awaryjna (czyli tabletka „dzień po”), zgodnie ze swoją nazwą, zapobiega zaledwie zapłodnieniu. Zawarte w niej substancje czynne blokują owulację, uniemożliwiając tym samym uwolnienie się komórki jajowej.
Aborcja farmakologiczna nie stanowi więc substytutu antykoncepcji awaryjnej – i vice versa. Skuteczność drugiego z preparatów odnotować można wyłącznie w sytuacji spodziewanej owulacji; jeśli jednak doszło już do uwolnienia komórki jajowej, nie można zdziałać nic pigułką „dzień po”.
Czy można przeprowadzić aborcję farmakologiczną w Polsce?
Aborcja farmakologiczna w Polsce jest nielegalna w większości przypadków. Przerwanie ciąży jest możliwe, jeśli:
- ciąża stanowi zagrożenie dla życia lub zdrowia,
- płód jest ciężko i nieuleczalnie uszkodzony lub nieuleczalna choroba zagraża jego życiu,
- zachodzi podejrzenie, że ciąża powstała w wyniku gwałtu lub kazirodztwa.
Zahamowanie rozwoju ciąży przeprowadzić może lekarz, przy czym zabieg zalecić musi najpierw zupełnie odrębny specjalista. W przypadku powstania ciąży w wyniku czynności zabronionych, okoliczność potwierdzić musi z kolei najpierw prokurator.
Przerywanie ciąży za granicą
Aborcję farmakologiczną przeprowadzić można również w krajach, w których zabieg jest legalny. Najbardziej przystępne pod tym względem są nieustannie Czechy (przy czym wizyty w zagranicznej klinice aborcyjnej nie trzeba usprawiedliwiać później żadnemu organowi w Polsce).
Aborcja farmakologiczna przeprowadzona tuż za granicami kraju przeprowadzana jest w przystępnych warunkach i pod stałą kontrolą lekarza – podanie pierwszej tabletki poprzedza pozbawione stygmatyzacji badanie. Pacjentka uzyskuje również dalsze informacje o przebiegu zabiegu. Wbrew powszechnemu przekonaniu, tabletki nie można kupić jednak na receptę w Czechach; w praktyce wiąże się to z koniecznością przyjęcia leków pod okiem lekarza, w gabinecie.
Leki zza granicy można sprowadzić też na własny użytek z krajów, w którym ich zakup jest legalny. Nie podlegają one zarekwirowaniu; wwieźć można ze sobą do pięciu opakowań.
